مراحل ارتودنسی ثابت از مشاوره تا پایان درمان
مراحل درمان ارتودنسی ثابت از مشاوره تا پایان درمان، مسیری است که بسیاری از افراد قبل از آغاز آن، با پرسشها و نگرانیهای متعددی روبهرو هستند. این نگرانیها کاملاً طبیعی است؛ زیرا با فرآیندی طولانی مدت مواجه میشویم که نه تنها ظاهر دندانها را به طور چشمگیری تغییر میدهد، بلکه نیاز به صبر و دقت فراوان دارد. ممکن است برای شما نیز این سوالات پیش آمده باشد که ارتودنسی از کجا و چگونه شروع میشود؟ در هر مرحله چه تغییراتی در انتظار شماست؟ ارتودنسی دردناک است؟ آیا مراقبتهای خاصی نیاز دارد؟ اینها مسائلی هستند که بسیاری از افراد با آنها دست و پنجه نرم میکنند.
در این مقاله، ما شما را به صورت گام به گام از جلسه مشاوره نخست تا زمان برداشتن دستگاههای ثابت از دندانها همراهی خواهیم کرد. در هر مرحله، آنچه که باید انتظار داشته باشید، به طور کامل برایتان توضیح داده میشود. مطالعه این اطلاعات به شما این امکان را میدهد که با ذهنی آرام و بدون استرس، وارد فرآیند درمان شوید و به دندانهایتان زیبایی و سلامت را بازگردانید.

مراحل انجام ارتودنسی ثابت
مشاوره اولیه با متخصص ارتودنسی
مشاوره اولیه با متخصص ارتودنسی، نقطهی شروع مسیر درمان است. این جلسه صرفاً یک معاینهی ساده نیست؛ بلکه پایه و اساس درمانی اختصاصی و متناسب با شرایط هر فرد است. ترکیبی از مشاهدهی بالینی، تصویربرداری تشخیصی و تحلیل تخصصی برای رسیدن به یک تصمیم درست. در ادامه، مراحل مشاورهی اولیهی ارتودنسی را با هم مرور می کنیم:
بررسی وضعیت دندانها، فک و بایت
در ابتدا، متخصص ارتودنسی با معاینهی دقیق دهان و دندان، وضعیت قرارگیری دندانها، شکل فک بالا و پایین، شیوهی بسته شدن بایت و عملکرد مفاصل فکی را با دقت ارزیابی میکند. در این مرحله، مشکلاتی مانند شلوغی دندانها، فاصلهی غیرطبیعی، جلو یا عقب بودن فک، اپن بایت، دیپ بایت و کراس بایت مورد بررسی قرار میگیرند.
تهیه عکسهای رادیولوژی (مثل OPG یا سفالومتری)
تصاویر رادیولوژی یکی از ابزارهای مهم تشخیص در ارتودنسی هستند. عکس پانورامیک (OPG) نمای کلی از دندانها، وضعیت ریشهها، استخوان فک، دندانهای نهفته یا غایب و ساختار کلی دهان را نشان میدهد. عکس سفالومتری (Cephalometric) از نمای نیمرخ سر گرفته میشود. این عکس برای بررسی روابط اسکلتال فکها، زاویهها و موقعیت دندانها نسبت به ساختار جمجمه کاربرد دارد.
طرح اولیه درمان
پس از جمعآوری اطلاعات بالینی و تصویری، یک طرح کلی درمان توسط متخصص ارتودنسی ارائه میشود که شامل موارد زیر است:
- انتخاب بهترین نوع ارتودنسی برای درمان(مانند براکت فلزی، سرامیکی یا لینگوال)
- نیاز احتمالی به کشیدن دندان
- پیشبینی طول درمان
- تشخیص احتمال استفاده از ابزارهای کمکی مانند الاستیکها یا پلاکهای فانکشنال
پاسخ به سوالات متداول بیمار
در این مرحله بیمار میتواند تمام سوالات و نگرانیهای خود را با متخصص ارتودنسی مطرح کند و پاسخ کامل آن ها را دریافت نماید. این سوالات اغلب شامل موارد زیر هستند:
- دفعات مراجعه به مطب چقدر است؟
- محدودیتهای غذایی در طول درمان چیست؟
- میزان درد یا ناراحتی که در طول درمان تجربه میکند چقدر است؟
- هزینههای تقریبی درمان چقدر است و چگونه باید آن را پرداخت کرد؟
- شیوه مراقبت از براکتها و رعایت بهداشت دهان و دندان چگونه است؟
قالب گیری و تهیه مدارک تشخیصی
پس از جلسهی مشاوره و تحلیل اولیه، مرحلهی قالبگیری و جمعآوری مدارک تشخیصی آغاز میشود. این مرحله اطلاعات دقیقی از وضعیت فک و دندانها در اختیار متخصص ارتودنسی قرار میدهد. با این اطلاعات، پایه و اساس درمان نهاده میشود. در این مرحله، اقدامات زیر از سوی متخصص آغاز میشوند:
قالب گیری با مواد سیلیکونی یا اسکن دیجیتال
در این مرحله، قالبگیری از دندانهای پایین و بالا انجام میشود. ممکن است این کار با روش سنتی (استفاده از مواد سیلیکونی دقیق و منعطف) انجام شود. گاهی هم متخصص با کمک اسکنرهای دیجیتال داخل دهانی که تصاویر سهبعدی و دقیقی از ساختار دهانی ایجاد میکند، قالب گیری را انجام میدهد. اسکن دیجیتال علاوه بر دقت بالا، راحتی بیشتری برای بیمار فراهم میکند. همچنین احتمال تغییر شکل قالب در طول زمان حمل یا ریختن مدل در اسکن دیجیتال بسیار کم است.
تهیه مدل گچی یا سه بعدی از فک بیمار
قالبهایی که تهیه شدهاند (چه به صورت سنتی و چه به شکل دیجیتال) به مدلهایی تبدیل میشوند که ساختار دقیق فک و دندانها را بازسازی میکنند. یکی از آنها مدل گچی است که در روش سنتی از آن برای بررسی روابط دندانی و بررسی دقیقتر فضاها و جابهجاییهای مورد نیاز استفاده میشود. مدل سهبعدی دیجیتال نیز به صورت مستقیم در نرمافزار بازسازی شده و قابلیت آنالیز بسیار دقیقی دارد.
عکسبرداری تکمیلی در صورت نیاز
گاهی اوقات، در کنار عکسهای OPG و سفالومتری اولیه، ممکن است نیاز به عکسهای دیگری برای تکمیل اطلاعات باشد. از جمله این عکسها میتوان به بایتوینگ یا پریآپیکال برای بررسی دقیق وضعیت ریشه یا لثه و تصویر سهبعدی مخروطی برای تحلیل دقیقتر استخوان فک و موقعیت دندانهای نهفته اشاره کرد.
ثبت وضعیت فک و بایت
در این مرحله، رابطه بین فک بالا و پایین و شیوهی بستهشدن دندانها بر روی یکدیگر به شکل بسیار دقیق ثبت میشود. این اطلاعات نقش کلیدی و مهمی در طراحی نهایی موقعیت براکتها، میزان جابهجایی مورد نیاز و ترتیب حرکت دندانها دارد.
به نقل از وبسایت دکتر تو: ارتودنسی ثابت یک فک امکان پذیر است؟
امکان انجام ارتودنسی ثابت یک فک هم وجود دارد اما برای تراز شدن دندانها با فک بالا یا پایین که ارتودنسی ندارد، ممکن است از ارتودنسی متحرک یا پلاک دندانی استفاده شود.
تحلیل و طراحی طرح درمان
در این مرحله، متخصص ارتودنسی با بررسی کامل و دقیق مدارکی که تاکنون جمعآوری شدهاند، طرح نهایی درمان را طراحی میکند. این طرح معمولاً بر اساس شرایط خاص هر بیمار، اهداف درمانی و محدودیتهای مالی و زمانی او انجام میشود تا نتیجهای مؤثر و ماندگار به همراه آورد. در این قسمت، مراحل تحلیل و طراحی طرح درمان را با شما در میان میگذاریم:
بررسی دقیق مدارک
تمام اطلاعات جمعآوریشده شامل قالبها یا اسکنهای دیجیتال، تصاویر رادیولوژی OPG))، سفالومتری و عکسهای داخل و خارج دهانی، توسط متخصص ارتودنسی تحلیل و بررسی میشوند. در این مرحله، مواردی مانند ترتیب دندانها، موقعیت دقیق ریشهها، رابطهی فکها، وضعیت استخوان فک، الگوهای رشد (در صورت درمان در سنین پایین) با دقت مورد بررسی قرار میگیرند.
تعیین نوع براکت (فلزی، سرامیکی، لینگوال)
در ادامه، با توجه به ترجیحات و شرایط بیمار، متخصص ارتودنسی نوع مناسب براکت را برای او انتخاب میکند. رایجترین و اقتصادیترین نوع براکتها، براکت فلزی است که علاوه بر قیمت مناسب، مقاومت بسیار خوبی هم دارد. نوع دوم براکتها، سرامیکی است که دارای ظاهری شفاف و کمتر قابل دیدن است. این براکت برای کسانی که زیبایی ظاهر برای آنها مهم است، انتخاب میشود. سومین مدل، براکت لینگوال است که در قسمت پشت دندان نصب میشوند و کاملاً مخفی هستند. این نوع براکتها از نظر تنظیم، پیچیدگی خاصی دارند و هزینهی آنها نیز بیشتر است.
تخمین مدت زمان درمان
متخصص، بر اساس شدت ناهنجاری دندانها، سن بیمار، همکاری او در طول درمان و نوع سیستم ارتودنسی، بهصورت تقریبی مدت زمان مشخصی را برای درمان در نظر میگیرد. معمولاً بازهی سپری شدن تمام مراحل ارتودنسی ثابت، بین 12 تا 24 ماه است.
تهیه برآورد هزینه دقیق و طرح پرداخت
در نهایت، هزینهی کلی درمان محاسبه و به بیمار اعلام میشود. این هزینه بر اساس نوع براکت، مدت زمان درمان، خدمات جانبی مانند قالبگیری دیجیتال، عکسبرداری، استفاده از وسایل کمکی و... تعیین میشود. بسیاری از مراکز ارتودنسی، طرحهای پرداخت اقساطی برای بیمار در نظر میگیرند تا او بتواند از نظر مالی، مراحل ارتودنسی ثابت را مدیریت و سپری کند.
تفاوت ارتودنسی ثابت و متحرک
مقایسه تفاوت های ارتودنسی ثابت و ارتودنسی متحرک به شرح زیر است:
ویژگیها | ارتودنسی ثابت | ارتودنسی متحرک |
نوع دستگاه | براکتهای چسبیده به دندان ها | پلاک های قابل برداشتن |
مدت درمان | معمولاً طولانی تر | معمولاً کوتاه تر (برای مشکلات خفیف) |
مناسب برای مشکلات | نامرتبی متوسط تا شدید دندان ها | نامرتبی خفیف و موقتی |
نظافت دندانها | سختتر، نیاز به مراقبت بیشتر | راحت تر، چون دستگاه برداشته می شه |
محدودیت غذایی | زیاد (باید از غذاهای سفت و چسبنده پرهیز کرد) | کمتر، چون می تونید دستگاه رو بردارید |
نیاز به مراجعه به پزشک | منظم و مکرر | کمتر |
هزینه تقریبی | معمولاً بیشتر | معمولاً کمتر |
مناسب برای | نوجوانان و بزرگسالان | بیشتر برای کودکان یا اصلاح های جزئی |
ظاهر ظاهری | قابل مشاهده | در برخی مدل ها نامرئی (شفاف) |
مراحل گذاشتن ارتودنسی ثابت
نصب براکتها
یکی از مراحل حیاتی در روند درمان ارتودنسی، نصب براکتهاست. متخصص ارتودنسی باید با دقت، مهارت و توجه به جزئیات آنها را در جای درست نصب کند. نصب براکتها باید به صورت کاملاً حرفهای و با استفاده از تجهیزات پیشرفته انجام شود تا نتیجهی مطلوب به دست آید. از جمله مراحل نصب براکتها عبارتاند از:
آماده سازی دندانها (پولیش، خشک کردن، ایزولاسیون)
قبل از نصب براکتها، دندانها باید به طور کامل آماده شوند؛ این آمادگی شامل مراحل زیر است:
- پولیش دندانها: دندانها با یک ابزار مخصوص پولیش میشوند و تمام لکهها، پلاکها و مواد اضافی از سطح دندانها پاک میشوند.
- خشک کردن: برای جلوگیری از هرگونه رطوبت که بر روند چسباندن براکتها تاثیر میگذارد، دندانها به طور کامل خشک میشوند.
- ایزولاسیون: در این مرحله دندانها با گاز و لاستیکهای کوچک ایزوله میشوند تا نتیجه نهایی کار خشک و بدون رطوبت باشد.
چسباندن براکتها با دقت بالا
پس از آنکه دندانها آماده شدند، متخصص ارتودنسی شروع به چسباندن براکتها با استفاده از چسبهای خاص ارتودنسی بر روی سطح دندانها میکند. این چسبها با استفاده از نور مخصوص (پلیمریزاسیون) سفت میشوند و براکتها را در جای خود ثابت و محکم نگه میدارند. در این مرحله، براکتها باید با دقت بسیار زیادی در موقعیت دقیق خود قرار گیرند.
عبور سیم ارتودنسی و قراردادن کشها
زمانی که فرایند نصب براکتها به اتمام رسید، سیم ارتودنسی از داخل براکتها عبور داده میشود. این سیم از جنس خاصی است که به مرور زمان، باعث ایجاد فشار به دندانها میشود و آنها را به موقعیت درست خود هدایت میکند. در این مرحله، کشهای ارتودنسی (الاستیکها) به براکتها وصل میشوند. این کشها نقش مهمی در ایجاد فشار مناسب برای اصلاح وضعیت فک و بایت دارند.
برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره ارتودنسی نامرئی ، روی لینک کلیک کنید.
مراحل بعد از ارتودنسی ثابت
آموزشهای اولیه به بیمار (مراقبت و بهداشت)
در نهایت و پس از نصب براکتها، متخصص ارتودنسی آموزشهای لازم را به بیمار میدهد که شامل موارد زیر هستند:
- نحوه مراقبت از براکتها و سیمها
- شیوه مسواک زدن دندانها و رعایت بهداشت دهان
- نکات غذایی (مانند پرهیز از مصرف غذاهای سخت و چسبنده)
- روش استفاده از کشها و تغییر آنها (در صورت نیاز)
جلسات تنظیم و پیگیری (ماهانه)
برای اطمینان از حرکت صحیح دندانها و هماهنگی با طرح درمان، نیاز است که بیمار بهصورت منظم برای پیگیری وضعیت ارتودنسی خود به کلینیک مورد نظر مراجعه کند. در این جلسات (که معمولاً هر 4 تا 6 هفته یکبار انجام میشوند)، متخصص ارتودنسی وضعیت درمان را با دقت ارزیابی میکند و تنظیمات لازم را انجام میدهد. مواردی که در این جلسات منظم انجام میشوند عبارتاند از:
سفت کردن سیمها، تعویض کشها یا تغییر در براکتها
در هر جلسه تنظیم، متخصص سیمهای ارتودنسی را سفتتر یا به شکل موقت تغییر میدهد تا فشار بیشتری به دندانها وارد شده و حرکت آنها سریعتر شود. این تنظیمات شامل موارد زیر هستند:
- سفتکردن سیمها برای اعمال فشار بیشتر برای دندانها
- تعویض کشها برای ایجاد فشار متفاوت یا تغییر جهت دندانها
- در برخی از موارد، تغییر براکتها به شکلی متفاوت برای درمانهای خاص
بررسی پیشرفت درمان و پاسخ بدن بیمار
در این جلسات، متخصص ارتودنسی پیشرفت کلی درمان را بررسی میکند. یکی از این بررسیها، ارزیابی حرکت دندانها و پاسخ به این سؤال است که آیا دندانها به موقعیت جدید خود حرکت کردهاند؟ بخش دوم، بررسی پاسخ بدن بیمار مانند واکنش لثهها، استخوان فک و دندانها به فشاری است که از طریق سیمها و براکتها وارد میشود.
بررسی آسیبهای احتمالی به دندان یا لثه
یکی دیگر از مواردی که در این جلسات بررسی میشوند، آسیبهای احتمالی ناشی از براکتها، سیمها یا روکشهاست. ممکن است لثههای بیمار در اثر اصطکاک براکتها با لثهها، دچار خونریزی، زخم یا التهاب شده باشند. گاهی هم بیمار با مشکلاتی مانند تحریک یا تحلیل مینای دندان در اثر فشار زیاد یا عدم رعایت بهداشت روبهرو شده است. تمام این موارد توسط متخصص ارتودنسی بررسی و اصلاح میشوند.
پایان درمان و خارج کردن براکت
پس از آنکه مراحل ارتودنسی ثابت به اتمام رسید و نتیجه مطلوب حاصل شد، مرحله پایانی درمان فرامیرسد. این مرحله شامل برداشتن براکتها و تثبیت موقعیت دندانهاست. در ادامه مراحل پایان درمان و خارجکردن براکت را برای شما توضیح میدهیم:
ارزیابی نهایی وضعیت دندانها
متخصص ارتودنسی قبل از برداشتن براکتها، وضعیت نهایی دندانها را ارزیابی میکند. این ارزیابی شامل بررسی دقیق حرکت دندانها، هماهنگی بایت و تحلیل نهایی از وضعیت فکهاست. در صورتیکه همهچیز به خوبی پیش رفته باشد، نوبت برداشتن براکتها فرامیرسد.
برداشتن براکتها با دقت
فرایند برداشتن براکتها باید با دقت و احتیاط بالایی انجام شود تا مینای دندانها دچار آسیب نشود. معمولاً متخصص ارتودنسی با استفاده از ابزارهای خاصی، براکتها و سیمهای ارتودنسی را برمیدارد.
پولیش و تمیزکاری مینای دندان
پس از برداشتن براکتها، دندانها با دقت پولیش و تمیز میشوند تا باقیمانده چسب یا مواد اضافی از سطح دندانها پاک شود. این کار باعث میشود که دندانها براق و زیبا شوند و هیچ اثری از براکتها بر روی آنها باقی نماند.
تهیه عکسهای نهایی
در پایان، عکس نهایی از دندانها گرفته میشود تا با عکسهای اولیه درمان مقایسه شوند. این عکسها برای ارزیابی نهایی نتایج درمانی و بهعنوان مدرکی برای ثبت موفقیت درمان ارتودنسی گرفته میشوند.
استفاده از نگهدارنده رتینر
پس از آن که مراحل ارتودنسی دندان به اتمام رسید و براکتها برداشته شد، مرحله استفاده از نگهدارنده (رتینر) برای تثبیت موقعیت دندانها آغاز میشود. این مرحله برای جلوگیری از بازگشت دندانها به موقعیت قبلی و حفظ نتایج درمانی انجام میشود.
معرفی انواع نگهدارنده (ثابت یا متحرک)
نگهدارندهها معمولاً به دو دسته کلی (ثابت و متحرک) تقسیم میشوند. نگهدارنده ثابت در بخش داخلی دندان قرار داده میشود و بهصورت دائمی یا مدت طولانی در دهان باقی میماند. این نگهدارنده برای بیمارانی مناسب است که معمولاً فراموش میکنند از رتینر متحرک استفاده کنند یا در معرض خطر بازگشت دندانها به موقعیت قبلی هستند.
نوع دیگر نگهدارنده، متحرک است که از پلاستیک یا فلز ساخته میشود و بیمار میتواند آن را در شب و بهصورت موقت استفاده کند. معمولاً نگهدارندههای متحرک بعد از درمان ارتودنسی و برای مدتزمان مشخصی برای بیمار در نظر گرفته میشوند.
اهمیت استفاده از آن برای تثبیت نتیجه درمان
استفاده از نگهدارنده رتینر اهمیت بسیار زیادی دارد؛ زیرا ممکن است دندانها و فک پس از درمان ارتودنسی، هنوز تمایل به بازگشت به موقعیت قبلی خود داشته باشند. از آنجاییکه استخوانها و بافتهای اطراف دندانها در حال بازسازی هستند، استفاده از نگهدارنده به تثبیت این موقعیت کمک میکند. این مرحله، مکمل درمان ارتودنسی است و استفاده از آن میتواند به حفظ زیبایی و سلامت دندانها در درازمدت کمک کند.
طول دوره استفاده
طول دوره استفاده از نگهدارنده، به شرایط بیمار و نظر متخصص ارتودنسی بستگی دارد. معمولاً در 6 ماه اول پس از درمان، توصیه میشود که بیمار به صورت تمام وقت از رتینر استفاده کند (به جز زمان غذا خوردن و مسواک زدن). سپس، مدت زمان استفاده از رتینر به مرور کاهش پیدا میکند و به استفاده شبانه محدود میشود. این دوره بین 1 الی 2 سال است و در موارد خاص، ممکن است مدت بیشتری هم لازم باشد.
سوالات رایج درباره مراحل ارتودنسی ثابت
-
طول درمان معمولاً چقدره؟
طول درمان ارتودنسی ثابت به شرایط بیمار بستگی دارد؛ اما به طور کلی معمولاً بین 12 تا 24 ماه طول میکشد.
-
آیا مراحل دردناک هستند؟
درمان ارتودنسی گاهی ممکن است کمی فشار و ناراحتی برای دندانها ایجاد کند. (به خصوص پس از تنظیم سیمها یا افزایش فشار برای حرکت دندانها) البته این درد خفیف و موقتی است و پس از چند روز از بین میرود.
-
آیا نیاز به کشیدن دندان وجود داره؟
گاهی اوقات برای اصلاح موقعیت دندانها و فک، نیاز به کشیدن دندان وجود دارد. این شرایط زمانی اتفاق میافتد که فضای کافی برای حرکت دندانها وجود نداشته باشد و کشیدن دندان، به درمان سریع و موثر ارتودنسی کمک کند.
-
چه موقع براکت برداشته می شه؟
براکتها زمانی برداشته میشوند که دندانها به موقعیت نهایی خود رسیده باشند و وضعیت فک و بایت به درستی اصلاح شده باشد. این مرحله معمولاً بین 12 تا 24 ماه طول میکشد.
در نهایت باید به این موضوع اشاره کنیم که هر یک از مراحل ارتودنسی ثابت از مشاوره اولیه تا پایان درمان، نقش بسیار مهمی در دستیابی به یک لبخند زیبا و جذاب دارند. هر اقدامی که در این مسیر انجام میشود، به طور مستقیم بر نتیجه نهایی درمان تأثیرگذار است. برای دستیابی به بهترین نتیجه، رعایت دقیق و کامل تمامی توصیهها و دستورات متخصص ارتودنسی الزامی است. اگرچه ممکن است روند درمان ارتودنسی طولانی و گاهی چالشبرانگیز به نظر برسد؛ اما نتیجه نهایی، یعنی برخورداری از دندانهایی سالم و لبخندی زیبا، ارزش این مسیر را دارد.
بنابراین، توصیه میشود برای شروع درمان ارتودنسی و دریافت مشاوره تخصصی، همین حالا با متخصصان ارتودنسی کلینیک ما تماس بگیرید و نوبت مشاوره خود را رزرو نمایید. تیم متخصص ما با بهره گیری از دانش روز و تجهیزات پیشرفته، شما را در مسیر رسیدن به سلامت دهان و دندان و لبخندی ماندگار همراهی خواهند کرد.
دکتر پدرام دانش کاظمی، متخصص ارتودنسی در کرج ، با تجربه بالا و بهرهگیری از روشهای مدرن، در تمام مراحل ارتودنسی همراه شماست.
📞 همین حالا برای دریافت نوبت مشاوره تخصصی ارتودنسی با شماره 02632247810 تماس بگیرید و با خیال راحت درمانتان را آغاز کنید.
آدرس : کرج ، خیابان شهید بهشتی ، بین چهار راه طالقانی و میدان شهدا ، ساختمان پزشکان شاهکرم، طبقه 11
تلفن : 09106106848 - 02632247810
نظرات کاربران درباره این مطلب :

این فرم صرفا جهت دریافت نظرات ، پیشنهادات و انتقادات کاربران در مورد مطلب فوق میباشد .
به سوالات پزشکی در این بخش پاسخ داده نمیشود .
از ارسال پیام های تبلیغاتی در این بخش خودداری نمایید .
حداکثر طول مجاز برای متن پیام 500 کاراکتر است .